Wat is Mabon?
Mabon is een festival in heidense en Wicca-geloofssystemen dat samenvalt met de herfstequinox. Het wordt vaak geassocieerd met seizoensveranderingen en de natuurlijke cycli die daarop volgen. De kern ervan is een gevoel van dankbaarheid voor de vrijgevigheid van de natuur en de overvloed aan landbouw in de lente en zomer.
Met de gelijkstelling van dag en nacht tijdens de herfstequinox begonnen agrarische samenlevingen zich voor te bereiden op het naderende winterseizoen door zich aan te passen aan de veranderingen in de natuur. De voortdurende strijd tussen dag en nacht zal de nacht ongeveer zes maanden bevoordelen. Met de afkoeling van het weer zal de bodem zijn vruchtbaarheid verliezen en zal het voedsel en de behoeften die nodig zijn voor het winterseizoen worden vervuld met de oogsten tijdens Lammas, Mabon en Samhain.
Naast dankbaar te zijn voor de overvloedige oogsten die de natuur bood, zouden mensen ook het landbouwseizoen evalueren dat eindigde tijdens Mabon. Met deze evaluaties gebaseerd op de winsten en ervaringen, zouden boeren voorbereidingen plannen voor het volgende landbouwseizoen. In dit opzicht kan worden gezegd dat Mabon niet alleen een fysieke, maar ook een spirituele transformatie vertegenwoordigt.
In oude Keltische culturen wordt Mabon, dat geassocieerd wordt met oogstfeesten, in de lokale terminologie ook wel de ‘Tweede Oogst’ genoemd. (De eerste oogst is Lammas, de tweede oogst is Mabon en de derde oogst is Samhain.)
Het belang van de herfstequinox in oude landbouwsamenlevingen
In oude landbouwsamenlevingen was de herfstequinox niet alleen een astronomische gebeurtenis, maar ook een zeer belangrijk keerpunt in de landbouwkalender. Deze samenlevingen beschouwden de equinox als het hoogtepunt van het oogstseizoen. Boeren die de bewegingen van de zon aan de hemel nauwlettend in de gaten hielden, associeerden de komst van de equinox met bepaalde landbouwactiviteiten van het jaar. Tijdens deze periode, toen dag en nacht gelijk waren, moest de tweede oogst worden voltooid. Want met de equinox begonnen de dagen korter te worden en de nachten langer. Om deze reden was de equinox een waarschuwing: de winter naderde, het was tijd om voedsel te verzamelen en op te slaan.
In de Griekse en Romeinse beschavingen werd de equinox gekoppeld aan de mythe van Demeter en Persephone. Men geloofde dat wanneer Persephone afdaalde naar de onderwereld, de natuur in winterslaap zou gaan en Demeter zou rouwen. Daarom symboliseerden equinoxvieringen zowel vruchtbaarheid als de cyclus van dood en wedergeboorte.
In Keltische en Germaanse samenlevingen werd de equinox gevierd met grote oogstfeesten. Boeren zouden oogsten, hun dieren voorbereiden op de winter en hun gevoel van eenheid versterken door hun gewassen te delen. Ze zouden op veel plaatsen rituelen organiseren om de vrijgevigheid van de natuur te eren en hun dankbaarheid daarvoor te uiten.
In de oudheid speelden seizoenscycli ook een belangrijke rol bij de bouw van megalithische bouwwerken en stenen monumenten. Bouwwerken zoals Stonehenge in Engeland werden bijvoorbeeld gebouwd met stenen die de equinoxen en zonnewendes markeerden. Men denkt dat deze bouwwerken, die meer dan 4000 jaar oud zijn, niet alleen werden gebruikt voor religieuze ceremonies, maar ook als een bepalend hulpmiddel in de landbouwkalender.
Wanneer wordt Mabon gevierd?
Op het noordelijk halfrond wordt Mabon elk jaar gevierd tussen 21 en 24 september. Deze datum, die precies samenvalt met de herfstequinox, betekent dat de zon op de evenaar aan de hemel staat en de duur van dag en nacht gelijk is.
Equinox is afgeleid van de Latijnse woorden “aequus” en “nox”, wat “gelijke nacht” betekent. Het geeft het moment van evenwicht aan dat overal ter wereld gelijktijdig wordt ervaren.
Terwijl het noordelijk halfrond de herfst-equinox ervaart, ervaart het zuidelijk halfrond de lente-equinox. Daarom wordt Mabon gevierd op 21 maart op het zuidelijk halfrond.
Sommige moderne heidense gemeenschappen vieren Mabon misschien flexibeler. In plaats van de exacte datum van de equinox, baseren ze hun vieringen op omringende natuurlijke gebeurtenissen of persoonlijke rituele voorkeuren. De datum van de Mabon-viering kan bijvoorbeeld worden bepaald op basis van natuurlijke tekenen zoals het oogsten van herfstfruit, het gevoel van de eerste koude winden of de fasen van de maan om te profiteren van de energie van de maan.
Planten en symbolen geassocieerd met Mabon
Planten en symbolen geassocieerd met de Mabon-periode zijn over het algemeen verbonden met de tweede oogst. De meest voorkomende symbolen van Mabon zijn appels, druiven, vijgen, pompoenen en maïs, die in deze periode worden verzameld.
De plantensymbolen van Mabon omvatten ook eikels en walnoten. De eik, een heilige boom in de Keltische cultuur, wordt beschouwd als een symbool van kracht, wijsheid en continuïteit. Men gelooft dat het verzamelen van eikels de positieve energie van de natuur gedurende de winter zal behouden. Aan de andere kant kunnen medicinale planten zoals rozenbottel, salie, lavendel en vlierbes zowel als thee worden geconsumeerd als decoratief worden gebruikt.
Mabon-tafel: suggesties voor eten, festivals en vieringen
De tafels die tijdens het Mabon-festival worden klaargemaakt, zijn bijna gastronomische feesten, die de overvloed van de natuur weerspiegelen en verrijkt zijn met seizoensproducten. Omdat de basis van Mabon de geoogste producten zijn, bestaan de gerechten op tafel meestal uit herfstfruit en -groenten. Gerechten zoals pompoensoep, appeltaart, aardappelpuree en maïsbrood zijn onmisbaar voor deze tafels.
Een ander belangrijk element van Mabon-tafels zijn druivenproducten zoals wijn en melasse. Omdat druiven een van de symbolen van Mabon zijn, is wijnconsumptie een onmisbaar onderdeel van herfstvieringen. Ook cider en appelproducten worden vaak opgenomen in Mabon-tafels.
Naast drukke diners waarbij de hele gemeenschap of familie samenkomt, zijn wandelen in de natuur, herfstbladeren verzamelen, lokale markten bezoeken, handwerk maken in oranje en bruine tinten met natuurlijke materialen, meditatiesessies organiseren en deelnemen aan openluchtfestivals de meest voorkomende Mabon-tradities die door moderne heidenen worden beoefend.
Tijdens gemeenschapsfestivals komen vrienden en families samen om hun maaltijden te delen, liederen te zingen en verschillende rituelen te organiseren om de natuur te bedanken. Een vuur aansteken is een belangrijke praktijk tijdens deze festivals. Vuur, dat mensen in staat stelt om op koude avonden samen te komen, staat voor zowel warmte als licht en symboliseert sociale eenheid.
- BREWER, GREGORY MICHAEL. “1. PAGAN RELIGION IN THE 21ST CENTURY.” Critical Storytelling in Uncritical Times: Undergraduates Share Their Stories in Higher Education (2017): 3.
- Cabot, Laurie. Celebrate the Earth: A year of holidays in the pagan tradition. Delta, 2014.
- Morgana, Rowan. Modern Wicca: Beliefs and Traditions for Contemporary Life. Sourcebooks, Inc., 2020.