Acht mythologische wezens van winter en sneeuw

Acht mythologische wezens van winter en sneeuw

De winter is een seizoen van verwondering en mysterie, waarin de wereld bedekt is met een deken van sneeuw en ijs. Maar wat schuilt er onder het bevroren oppervlak? Zijn er mythische ijswezens die door het land zwerven, of sneeuwmonsters die de nacht achtervolgen?

Het winterseizoen wordt vaak geassocieerd met mythen en legenden over verschillende wezens die in de bevroren landen wonen. Sommige van deze wezens zijn vriendelijk en behulpzaam, terwijl andere vijandig en gevaarlijk zijn. Hier zijn acht mythologische wezens die verband houden met sneeuw en winter van over de hele wereld:

Amarok: De gigantische wolf

In de Inuit-mythologie is het de naam van een gigantische wolf, ook wel bekend als de Amaroq. Het is een van de meest angstaanjagende folkloristische figuren in de mythen en verhalen van de Inuit die in Alaska, Canada en Groenland leven. Door zijn formaat is hij erg sterk. In dit opzicht lijkt het op Fenrir in de Noorse mythologie, maar verschilt het er behoorlijk van.

Amarok jaagt op mensen die ’s nachts alleen gaan jagen. Daarom zijn jagers er zo bang voor. Het wordt echter ook genoemd met positieve eigenschappen in sommige Inuit-verhalen. In dit opzicht kan worden gezegd dat het lijkt op de wolven in Turkse, Siberische en Altai-legendes. Omdat in Turkse, Altai en Siberische mythologieën de wolf een van de dieren is die zowel gevreesd als gerespecteerd worden.

In een Inuit-verhaal maakt Amarok een zwakke en eenzame jongen sterk genoeg om tegen beren te vechten. In een andere Inuit-legende houdt het de kudde gezond door zieke en zwakke rendieren te eten.1

Bocuk: De winterheks

Bocuk is de naam van een heksachtig kwaadaardig wezen in de Thracische volksovertuigingen. Er wordt aangenomen dat ze door te verschijnen in de koudste winterdagen kwaad doet en mensen schaadt. Hoewel Bocuk in sommige dorpen een man wordt genoemd, wordt ze meestal beschreven als een vrouw.

In januari, op een dag die wordt beschouwd als de koudste dag van de winter, worden er feesten gehouden onder de naam Bocuk-nacht. Mensen koken pompoendessert om zichzelf te beschermen tegen de schade van Bocuk. Het schilderen van gezichten met roet op ketels en het vermommen als geesten met witte lakens zijn de meest voorkomende gebruiken. Deze praktijken worden vaak vergeleken met Halloween-tradities.

De Servische etnoloog en folklorist Tihomir Đorđević schreef dat Turken die op de Balkan woonden in het begin van de 19e eeuw de Bocuk-nacht vierden. Daarom kan worden gezegd dat Bocuk-nacht zelfs in de 18e eeuw bekend was bij de Turken in de regio.

Een Etnografisch Onderzoek Op De Bocuk-nacht

Het is echter niet bekend wanneer en waar de Bocuk-tradities voor het eerst ontstonden. Aangenomen wordt dat het zijn wortels heeft in de Middeleeuwen.

Ded Moroz en Ayaz Ata

Ded Moroz is een figuur vergelijkbaar met de kerstman in de Slavische mythologie. Als het nieuwe jaar nadert, verschijnt hij en deelt geschenken uit aan de kinderen. Hij wordt meestal afgebeeld met een lange witte baard, gekleed in blauw en met een toverstaf.

Het equivalent van Ded Moroz in de Turkse folklore is Ayaz Ata. Hij staat bekend als iemand die hongerigen en daklozen helpt. Er zijn twee verschillende opvattingen over de oorsprong van hem:

1. Als resultaat van culturele interactie ging Ayaz Ata over van de Russen naar de Turken.

2. Hij is opgenomen in de moderne Turkse folklore met de aanpassing van Ayas Han in oude Turkse mythen.

Ayas Han is een mythologische entiteit in de oude Turkse mythologie, bestaande uit maanlicht en het begin van de winter door koude lucht uit het sterrenbeeld Pleiaden te blazen.

Krampus

In de Europese folklore is het een harig, gehoornd en eng wezen dat tijdens de adventsperiode met Sinterklaas door de straten zwerft. Hoewel het in sommige regio’s wordt afgebeeld als volledig demonisch, is het in sommige regio’s zowel een demonisch als een ondeugend wezen. Terwijl Sinterklaas geschenken uitdeelt aan brave kinderen, straft Krampus stoute kinderen. In de parades van vandaag kunnen sommigen vermomd als Krampus het publiek met een stok aanstoten in een poging hen te irriteren. Maar soms gebeurt het tegenovergestelde. Stoute kinderen kunnen proberen een Krampus te plagen om hun moed te bewijzen en grappen uit te halen.

De oorsprong van Krampus is onzeker, maar sommige folkloristen geloven dat de wortels van Krampus teruggaan tot de voorchristelijke heidense periode.2

Terwijl Krampus een figuur is in de folklore van Noord-Italië, Zuid-Duitsland, Oost-Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk, Tsjechië, Slovenië, Kroatië, Slowakije en Hongarije, zijn tegenwoordig Krampus-parades in opkomst in Europa en Noord-Amerika.

Krampusnacht: van middeleeuwse angsten tot moderne feesten

Kallikantzaros

In de Griekse folklore zijn het kwaadaardige wezens waarvan wordt aangenomen dat ze in de winter verschijnen. Hun fysieke kenmerken zijn vergelijkbaar met Krampus, ze worden vaak afgebeeld als harige en enge wezens. Ze proberen de wereldboom om te hakken.

Kallikantzaros wordt ook geloofd in andere Balkanlanden. Het staat bekend als Karakondjul (Караконджул) in Bulgarije en als Karakondžula (Караконџула) in Servië.

De Engste Wezens in de Anatolische Folklore

Het equivalent van Kallikantzaros in de Turkse folklore is Karakoncolos. Het is ook bekend onder namen als Koncolos en Congolos. In de vrieskou roept het mensen tot zich en laat ze doodvriezen.

Nisse

In de Scandinavische folklore is Nisse, ook wel bekend als Tomte, een mythologisch wezen dat wordt geassocieerd met de winter en de winterzonnewende. Ze worden meestal afgebeeld als iemand van klein postuur en een witte baard. Het zijn belangrijke mythologische figuren in zowel de Scandinavische literatuur als de Scandinavische kunst. Illustraties van Nisse en soortgelijke wezens verschijnen vaak op kerstkaarten in Noorwegen, Zweden, Denemarken en Finland.

Volgens mythologische verhalen wonen ze in boerderijen en schuren. Zo beschermen ze de boerderij en de dieren. Ze houden van beboterde pap. Daarom belonen de boeren ze af en toe met pap, om ze niet boos te maken.

Yeti

Het is een wezen waarvan wordt aangenomen dat het in de Himalaya-bergen leeft. Het wordt meestal afgebeeld als een aapachtig antropomorf wezen bedekt met witte of bruine haren. Sommige Tibetaanse folkloristen zeggen dat er drie soorten Yeti worden geloofd, gebaseerd op kleur en grootte.

Yeti-achtige wezens worden in veel delen van de wereld onder verschillende namen geloofd. Ondanks dubieuze ooggetuigen is er geen wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van zo’n wezen.

Wetenschappers denken dat de geruchten over de Yeti afkomstig kunnen zijn van een grote inheemse berensoort die in de Himalaya leeft.

Yuki-onna

Yuki-onna, afkomstig uit de Japanse folklore, is een mythisch bovennatuurlijk wezen dat “sneeuwvrouw” betekent. Ze wordt meestal afgebeeld als een mooie vrouw in het wit, met donker haar, die mannen kan verleiden. Ze verschijnt op sneeuwachtige nachten en wordt geloofd mensen te bevriezen.

Ondanks het overheersende beeld van een verleidelijke en kwaadaardige entiteit, bestaan er regionale variaties in de uitbeelding van Yuki-onna, wat leidt tot diverse verhalen en interpretaties van haar personage. In sommige verhalen wordt ze afgeschilderd als een wraakzuchtige geest die vergelding zoekt voor voorbije onrecht of tragedies die haar zijn overkomen. In tegenstelling hiermee portretteren andere legendes haar als een bedroefd figuur die door de besneeuwde landschappen dwaalt op zoek naar gezelschap of verlossing van haar vervloekte bestaan.



  1. Loup – Amarok, L’Esprit du Loup“, Larousse, consulted on December 5, 2022[]
  2. “Südtirol in Geschichte und Gegenwart”, Michael FORCHER & Hans Karl PETERLINI, Haymon Verlag, ISBN: 978-3852186368[]
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments