Beeldcredits: Doc. RNDr. Josef Reischig, CSc. ©️CC BY-SA 3.0
Volgens wetenschappers zal de opwarming van de aarde de verspreiding van dodelijke schimmelinfecties versnellen.
De gevolgen van klimaatverandering voor onze planeet beperken zich helaas niet tot smeltende gletsjers en een stijgende zeespiegel. Veel factoren, zoals de toenemende vraag naar energie, massamigratie, druk op waterbronnen en voedselzekerheid, kunnen op zichzelf al een wereldwijde crisis veroorzaken. Bovendien zijn de afgelopen jaren sommige schimmelinfecties die voorheen beperkt waren tot tropische gebieden, ook aangetroffen in gematigde zones. Dit baart wetenschappers zorgen vanwege hun potentieel om een wereldwijde pandemie te veroorzaken.
In een onderzoek dat op 2 mei 2025 in Research Square werd gepubliceerd, richten onderzoekers zich op de mogelijkheid dat bepaalde Aspergillus-soorten zich als gevolg van klimaatverandering met name naar gematigde breedtegraden verspreiden.1
Er vallen ongeveer 200 soorten schimmels onder het geslacht Aspergillus. Sommige van deze soorten hebben ernstige pathogene effecten op de menselijke gezondheid. De meest opvallende en gevaarlijke hiervan is Aspergillus fumigatus, die dodelijke infecties kan veroorzaken bij mensen met een verzwakt immuunsysteem vanwege zijn vermogen om te groeien bij lichaamstemperatuur.
Aspergillus fumigatus is een schimmelsoort die meestal groeit in rottend organisch materiaal. Hij gedijt in omgevingen zoals aarde, compost en bladafval. Hij staat ook bekend om zijn vermogen om te overleven bij hoge temperaturen.
Ons immuunsysteem is sterk genoeg om de sporen van deze schimmel te neutraliseren, maar bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen deze sporen ernstige infecties veroorzaken.
Aspergillus fumigatus kan een ernstige luchtweginfectie veroorzaken, bekend als invasieve aspergillose, vooral bij kankerpatiënten die chemotherapie ondergaan, ontvangers van een orgaantransplantatie, mensen met hiv/aids of mensen die immunosuppressiva zoals corticosteroïden gebruiken. De infectie begint meestal in de longen en verspreidt zich naar de sinussen, hersenen en andere organen.
Volgens een onderzoek gepubliceerd door Sourabh Dhingra en Robert A. Cramer wordt geschat dat Aspergillus fumigatus door de recente toename van het gebruik van immunosuppressieve medicijnen meer dan 600.000 doden per jaar kan veroorzaken.2
Een andere Aspergillus-soort die dodelijk kan zijn voor mensen is Aspergillus flavus. De gevaarlijkste eigenschap van deze soort is zijn vermogen om een chemische verbinding genaamd aflatoxine te synthetiseren. Aflatoxinen kunnen gemakkelijk celmembranen passeren en interacteren met DNA dankzij hun lipofiele structuur. Langdurige blootstelling aan lage doses aflatoxine kan leiden tot verslechtering van de leverfunctie, verzwakking van het immuunsysteem en uiteindelijk dodelijke leverkankers zoals HCC.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) hebben duidelijk gesteld dat aflatoxinen een van de belangrijkste toxinen zijn die de wereldwijde voedselzekerheid bedreigen. In lijn hiermee hebben veel landen wettelijke limieten voor deze toxinen vastgesteld. Ondanks deze regelgeving kan aflatoxineverontreiniging echter worden aangetroffen in landbouwproducten, vooral in warme en vochtige klimaatomstandigheden. Verwacht wordt dat de opwarming van de aarde en veranderingen in landbouwpraktijken dit proces nog verder zullen versnellen.
Uit het onderzoek, gepubliceerd in Research Square, blijkt dat het wereldwijde verspreidingsgebied van Aspergillus-soorten tegen 2100 met 77% kan zijn toegenomen.
- Norman van Rhijn, Christopher Uzzell, Jennifer Shelton et al. Climate change-driven geographical shifts in Aspergillus species habitat and the implications for plant and human health, 02 May 2025, PREPRINT (Version 1) available at Research Square [https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-6545782/v1][↩]
- Dhingra S, Cramer RA. Regulation of Sterol Biosynthesis in the Human Fungal Pathogen Aspergillus fumigatus: Opportunities for Therapeutic Development. Front Microbiol. 2017 Feb 1;8:92. doi: 10.3389/fmicb.2017.00092. PMID: 28203225; PMCID: PMC5285346.[↩]
