Çin’de Bulunan 120 Milyon Yıllık Fosil, Kuşa Benzer Bir Gövdeye, Dinozora Benzer Bir Kafatasına Sahip

Çin’in kuzeyinde bulunan tuhaf kuş fosili, Tyrannosaurus rex‘inkine benzer bir kafatasına sahip. Söz konusu fosil, kuşların dinozorlardan evrimi hakkında yeni ipuçları sağlayabilir.

Fosil, Çin’in kuzeyinde, daha önce de dinozor kalıntılarının ve ilk kuş türlerinin bulunduğu bir bölgede keşfedildi. Fosili inceleyen bilim insanları, Erken Kretase’den kalma bir türle karşı karşıya oldukları sonucuna vardılar.

Cratonavis zhui olarak tanımlanan fosil, 2 Ocak 2023’te Nature Ecology & Evolution’da yayınlanan bir makale aracılığıyla rapor edildi.1

Çin, fosil, Cratonavis, bilim, paleontoloji
Chinese Academy of Sciences / Zhao Chang

Çin Bilimler Akademisi Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü tarafından yürütülen çalışma, fosilin kafatasının dinozorlarınkiyle neredeyse aynı olduğunu ortaya koydu. Fosil ayrıca, erken kuş çeşitlendirmesinde “mozaik evrim” teorilerini de destekliyor.

Mozaik evrim nedir?
Mozaik evrim veya evrimsel mozaikçilik, bazı vücut parçalarında ya da organlarında eşzamanlı değişiklikler olmadan meydana gelen evrimsel değişimi ifade eder. Örneğin, erken Homo türlerinde iki ayak üzerinde yürüme yeteneği gelişmiş olmasına rağmen, beyin aynı hızda gelişmemiştir.

Fosili incelemek için yüksek çözünürlüklü bilgisayar tomografisi kullanan bilim insanları, bu sayede detaylı bilgilere ulaşabildiler.

Fosilin uzun bir kürek kemiğine ve birinci metatars kemiğine sahip olması, onu bilinen tüm kuş türlerinden ayırmaktadır. Bu, Cratonavis zhui‘nin dinozorlardan modern kuşlara uzanan evrim yolunda özel bir yere sahip olduğu anlamına geliyor.

Çin, fosil, Cratonavis, bilim, paleontoloji
Chinese Academy of Sciences / Wang Min

Kuşların evrimi
Kuşlar, yaklaşık 200 milyon yıl öncesiyle 150 milyon yıl önce arasını kapsayan Jura döneminde, dinozorların bir kolu olan teropodlardan evrimleşmeye başlamıştır. Pek çok paleontolog, kuşları 66 milyon yıl önce meydana gelen Kretase-Paleojen yok oluşundan sağ kurtulan dinozorlar olarak kabul eder.

Paleontologlar, Cratonavis‘i taksonomik olarak Archeopteryx ve Ornithothoraces arasına yerleştiriyorlar.



  1. Li, Z., Wang, M., Stidham, T.A. et al. Decoupling the skull and skeleton in a Cretaceous bird with unique appendicular morphologies. Nat Ecol Evol 7, 20–31, 2023[]