Bilim insanları yaptıkları DNA analizleriyle Grönland’da yaklaşık 2 milyon yıl önceye ait bir ekosistemin varlığını ortaya koydu.
7 Aralık 2022’de Nature’da yayınlanan bir makalede Grönland’ın Erken Pleistosen dönemi ekosistemine yönelik önemli ipuçlarının elde edildiği belirtildi. Ülkenin kuzeyindeki Peary Land adlı bir yarımadada bulunan DNA parçaları incelenerek 2 milyon yıl önce Grönland’da yaşamış pek çok bitki ve hayvan türü tespit edildi. Makalede, söz konusu bölgenin o yıllarda günümüzden en az ortalama 10°C derece daha sıcak olduğu belirtildi.
Keşif, evrimsel genetikçi Eske Willerslev ve jeogenetikçi Kurt H. Kjær liderliğinde Danimarka, İngiltere, Fransa, İsveç, Norveç, ABD ve Almanya’dan bir çok bilim insanının katıldığı bir ekip tarafından yapıldı. Kap København Formasyonu içinde organik açıdan zengin beş farklı bölgeden elde edilen çevresel DNA parçaları incelenerek ren geyiği, yabani tavşan, mastodon, kavak, mazı ve huş ağacı da dahil olmak üzere pek çok hayvan, bitki ve mantar türünün 2 milyon yıl önce Kuzey Grönland ekosisteminin bir parçası olduğu kanıtlandı.
Çevresel DNA: Toprak, deniz, buzul ve hatta hava gibi çevresel materyallerden toplanan DNA örnekleri.
Paleontologlar, Mammutidae familyasına ait mastodonların Grönland’a kadar yayılmış olmalarını sürpriz bir keşif olarak yorumladı. Daha önce, mastodonların ağırlıklı olarak Kuzey Amerika’da yaşamış olduğu düşünülüyordu. Ancak DNA analizlerine dayanarak Grönland’da da bir zamanlar mastodonların ve ren geyiklerinin yaşadığı ve en azından onları doyurabilecek kadar zengin bir floranın var olduğu söylenebilir artık.
Araştırma aynı zamanda uygun koşullar altında DNA parçalarının 2 milyon yıla kadar bozulmadan kalabileceğini gösterdi. Gelişmeler pek çok evrimsel biyolog ve genetikçi tarafından “çığır açıcı” olarak yorumlandı. Afrika’da kil taneleri içinde bozulmadan günümüze ulaşmış DNA parçaları bulunabilirse, bir çok türün hatta belki de ilk insanların kökenine yönelik yeni bilgiler edinilmesinin mümkün olduğu belirtildi.
Veriler Genetik Mühendislerine Yardımcı Olabilir
Kurt H. Kjær, DNA örneklerinin ısınan bir iklime karşı daha çok türün dirençli hâle getirilebilmesi için genetik mühendislerine yardımcı olabileceğini umduğunu söyledi. Çünkü söz konusu veriler, daha önce düşünülenden çok daha fazla türün değişen sıcaklıklara karşı adapte olabileceğini gösteriyor.
Araştırmalar, DNA parçalarının toplandığı bölgenin günümüzden en az ortalama 10°C derece daha yüksek olduğunu ve arktik iklim ile ılıman iklim arası bir iklimin egemen olduğunu gösteriyor. Jeogenetikçi Mikkel Winther Pedersen küresel ısınma nedeniyle gelecekte benzer bir iklimin hüküm sürmesini beklediğini söyledi.
- A 2-million-year-old ecosystem in Greenland uncovered by environmental DNA, Nature, December 7, 2022