PLOS ONE’da yayınlanan bir makaleye göre Lazio bölgesindeki Bracciano Gölü’nün derinlikleri, Akdeniz havzasındaki bilinen en eski teknelere ev sahipliği yapıyor.1
Roma’nın yaklaşık 35 kilometre kuzeybatısındaki antik La Marmotta yerleşiminde bulunan beş tekne, İtalya’daki Neolitik dönem toplulukların denizcilikteki ustalığını ve bu alandaki teknolojik ilerlemelerini gözler önüne seriyor.
Radyokarbon tarihleme yöntemiyle yapılan incelemeler sonucunda MÖ 5700 ile MÖ 5100 yılları arasında, yani yaklaşık 7 bin yıl önce inşa edildiği belirlenen teknelerin yapımında kızılağaç, kayın, meşe ve kavak gibi çeşitli ağaçların gövdelerinden yararlanılmış.
Erken Neolitik koşulları bağlamında ileri marangozluk teknikleri ve işlevsel tasarımlarla öne çıkan tekneler, eski denizcilerin nasıl hayatta kaldıklarını anlamamıza yardımcı oluyor. Teknelerin yanında bulunan ve muhtemelen denizcilik ekipmanlarını sabitlemek için kullanılan T şeklindeki ahşap objeler, bu teknelerin yalnızca iç sularda değil, açık denizde de kullanıldığının kanıtları arasında yer alıyor.
| Kano | Materyal | Uzunluk | Genişlik |
|---|---|---|---|
| Marmotta 1 | Meşe (Quercus sp.) | 10,43 m (34,4 ft) | 1,15 m (3,9 ft) |
| Marmotta 2 | Kızılağaç (Alnus sp.) | 5,4 m (17,8 ft) | 0,40 m (1,3 ft) |
| Marmotta 3 | Kızılağaç (Alnus sp.) | 8,35 m (27,4 ft) | 0,58 m (1,1 ft) |
| Marmotta 4 | Kavak (Populus sp.) | ? | 0,65 m (2,2 ft) |
| Marmotta 5 | Kayın (Fagus sylvatica) | 9,5 m (31,2 ft) | 0,60 m (1,1 ft) |
Makalenin yazarları, arkeolojik kazılarla elde edilen bilgilere göre La Marmotta yerleşiminin sınırlarını belirlemenin zor olduğunu, bu nedenle de alanın büyük bir bölümünün henüz kazılmamış olmasının mümkün olduğunu söylüyorlar. Ayrıca araştırmalar ve kazılar devam ederse Bracciano Gölü’nün derinliklerinde, günümüze ulaşmayı başarabilmiş çok sayıda teknenin bulunabileceğine inanıyorlar.
Prehistorik Dönemde La Marmotta ve Çevresi
Bilindiği kadarıyla ilk homininler, İtalya Yarımadasına günümüzden yaklaşık 850.000 yıl önce ayak basmıştır.2 Buna karşılık homo sapiens varlığına yönelik ilk izler, Üst Paleolitik başlarına tarihlenmektedir.3 Ancak, La Marmotta ve çevresindeki alan Paleolitik ve Mezolitik döneme ait buluntular yönünden fakirdir. Bu nedenle söz konusu bölgenin Neolitik öncesi dönemine yönelik bilgiler kısıtlıdır.
Neolitik dönem, insanlık tarihinde avcı-toplayıcı ve göçebe yaşam tarzından tarım ve yerleşik hayata geçişin yaşandığı dönemi ifade eder. La Marmotta’nın da içinde bulduğu Lazio bölgesindeki Neolitik dönem, genel olarak İtalya’nın diğer bölgelerindeki Neolitik dönemle benzer özellikler gösterir.
Lazio’da Neolitik dönemin MÖ 6000’lerde başlayıp MÖ 4000’lere kadar uzandığı kabul edilir. Lazio’da bulunan yerleşim yerleri genellikle tepelerin eteklerinde, ırmakların yakınında ya da verimli topraklara sahip ovalarda kurulmuştur. Bu yerleşim yerlerinde genellikle taş veya kerpiçten yapılmış basit evler bulunurdu.
Dönem sonlarına doğru La Marmotta’nın bir ticaret merkezine dönüştüğü düşünülüyor.
- Gibaja JF, Mineo M, Santos FJ, Morell B, Caruso-Fermé L, Remolins G, et al. (2024) The first Neolithic boats in the Mediterranean: The settlement of La Marmotta (Anguillara Sabazia, Lazio, Italy). PLoS ONE 19(3): e0299765. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0299765[↩]
- “Erano padani i primi abitanti d’Italia”, Alice Danti, National Geographic, January 20, 2012[↩]
- “Fossil Teeth Put Humans in Europe Earlier Than Thought“, John Noble Wilford, New York Times, November 2, 2011[↩]