Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna’da sanat eserleri, kültürel miras, tarihi siteler, müzeler ve anıtlar da risk altında.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) kısa süre önce yayımladığı değerlendirme raporu, Ukrayna’da kültürel mirasa verilen zararı gözler önüne serdi. Son dört ayda başkent Kiev, Harkov ve Donetsk çevresinde pek çok tarihi bina, kilise, kütüphane, anıt ve müze zarar gördü.
İvankiv’deki Müze Kullanılamaz Hâlde
Rusya’nın Ukrayna’yı işgâlinden kısa süre sonra Kiev oblastının kuzeyinde yer alan İvankiv Yerel Tarih Müzesi, bombardımanlar sonucu ateşler içinde kaldı. Yangın sırasında müzedeki eserlerin bir bölümü yerel halk tarafından kurtarılsa da pek çoğu yok oldu ve zarar gördü.
Müzenin kullanılamaz hâle gelmesinin ardından kısa süre sonra Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) Rusya’yı kınayan bir açıklama yaptı.
Mariupol’deki Müzede İskitler Döneminden Kalan Heykeller de Vardı
Donetsk oblastının güneyinde, Azak Denizi kıyısında yer alan Mariupol’deki Yerel Kültür Müzesi, Mariupol Kuşatması sırasında yanarak zarar gördü. Müzedeki eserlerin bir bölümü, çevredeki müzelere ve depolara gönderildi.
Mariupol Yerel Kültür Müzesi, yakın tarih eserleri dışında İskitlerden kalma taş heykeller de içeriyordu. Müzede zarar gören eserler hakkında detaylı bilgilerin envanter çalışmalarının ardından kesinleşmesi bekleniyor.
Ukraynalı yetkililer müzeler dışında pek çok tarihi sitenin, eski kilisenin, anıtların, heykellerin, tabloların ve etnografik materyallerin zarar gördüğünü, bir bölümünün ise yok olduğunu bildirdi. Bazı yetkililer ise bunun bilinçli bir kültür vandalizmi olduğunu iddia etti.
Nitekim Vladimir Putin, daha önce Ukrayna’yı gerçek bir ülke olarak görmediğini, aslında Ukrayna kültürünün, Rus kültürünün bir parçası olduğunu pek çok kez ima etmişti.1
Rus güçleri tarafından kısa süreliğine tutsak alınan Melitopol Belediye Başkanı Ivan Fedorov Sergeyeviç, geçtiğimiz nisan ayında, Rus askerlerinin bir müzedeki İskitlerden kalan altın eserleri çaldıklarını ileri sürmüştü.
UNESCO yetkilileri, kültür varlıklarının tahribatı üzerine Rusya’ya yönelik uluslararası hukuka uyma çağrısını yineledi.
Lahey Konvansiyonu: Silahlı çatışmalar sırasında kültür varlıklarının korunması amacıyla 1954’te oluşturulan ve günümüzde 133 ülke tarafından onaylanan bir antlaşmadır. Rusya’nın da taraf olduğu antlaşmanın sembolü mavi kalkan olarak bilinir ve kullanımı sınırlandırılmıştır.
Başkent Kiev’de bulunan Peçersk Manastırı ve Ayasofya Katedrali gibi Dünya Mirası Listesi’ndeki yapılara yönelik şimdilik olumsuz bir durumun yaşanmadığı bildirildi.
- “Ukraine is not even a state.”, The London School of Economics and Political Science, 01.07.2020[↩]