De Okoenev-mensen zijn het onderwerp geweest van veel studies, zowel met hun oorsprong als de interessante abstracte tekeningen die ze achterlieten. In de geografie die ze verspreidden, zijn de rotstekeningen met zonnekoppen die op steles en rotsen zijn uitgehouwen, een van de oudste mythologische archetypen die verband houden met de zon. Er zijn nog geen definitieve gegevens dat deze rotstekeningen een zonnegod of een sjamaan symboliseren. Soortgelijke tekeningen verschijnen echter vaak als zonnegoden in schilderijen die te maken hebben met zowel Aziatische als Europese mythologieƫn.
Okoenev-cultuur en de oorsprong van het Okoenev-volk
De Okoenev-cultuur, een van de archeologische culturen uit de bronstijd in Zuid-Siberiƫ, ontwikkelde zich in het gebied rond Khakassia en Minusinsk, die deel uitmaken van de Russische Federatie.
Volgens de huidige archeologische vondsten dateert de oorsprong van de Okoenev-cultuur uit de tweede helft van het 3e millennium voor Christus. Genetische analyses en haplogroepgegevens hebben bewezen dat de Okoenev-bevolking grotendeels bestaat uit een inheemse Siberische bevolking.1 Bovendien tonen antropometrische gegevens aan dat de meeste Okoenev-mensen MongoloĆÆde kenmerken hadden.2
Maar waar was het voormalige huis van het Okoenev-volk? Veel studies geven aan dat deze inheemse groep uit de noordelijke taiga kwam, de Indo-Europeanen uit de regio verdreef en zich rond Khakassia vestigde. Paleogenetische studies onthulden dat Y-chromosomale haplogroep Q1a dominant was in de Okoenev-populatie. Dit suggereert dat de Siberische afkomst van de indianen uit het Boven-Paleolithicum waarschijnlijk een gedeelde afkomst heeft met de Okoenev-bevolking.3
De Okoenev-mensen verdienden hun brood voornamelijk door te jagen en te vissen in het meer. Het is bekend dat ze ook geĆÆnteresseerd zijn in metallurgie. Ze lieten stĆØles en monumentale stenen sculpturen achter, gevuld met artistiek interessante figuren. Geestachtige abstracte tekeningen, sjamanistische symbolen, fantastische wezens, kosmologische tekens en antropomorfe goden zijn de meest voorkomende figuren in de kunst van de Okoenev.
Zoƶmorfe of antropomorfe rotstekeningen met een zonnekop zijn ook gevonden buiten de culturele geografie van Okoenev en in latere tijden. De Saymaluu-Tash-rotstekeningen in Kirgiziƫ en de Tamgaly-rotstekeningen in Kazachstan behoren tot de bekendste voorbeelden.
? Tokatosha Ā©CC BY-SA 4.0
Zonnegoden en zonnegodinnen
De zon was van vitaal belang voor oude samenlevingen, net als nu ongetwijfeld. De mensen, die bijna al hun dagelijkse arbeidsverdeling in overeenstemming met het daglicht en de zon regelden, vonden verschillende manieren om haar dankbaar te zijn. Veel gemeenschappen vergoddelijkten de zon, die hen van licht en warmte-energie voorzag, en vonden manieren om dank te zeggen door haar te aanbidden. De situatie was niet anders in de samenlevingen die de culturele geografie van Okoenev en de Euraziatische steppen domineerden. DoÄan AvcıoÄlu schreef dat de Xiongnu-keizers elke ochtend uit hun tenten, otaÄ genaamd, kwamen en de zon aanbaden.4
Turkse mythologie
De zon, die meestal beladen is met vrouwelijke kenmerken zoals leven, gezondheid of overvloed, wordt gepersonifieerd met GĆ¼n Ana en KuyaÅ in het Turkse pantheon.
GĆ¼n Ana is een soort zonnegodin in de Turkse mythologie. Ze symboliseert het vrouwelijke aspect van de zon. Er wordt aangenomen dat ze op de zevende verdieping van de hemel woont.
De andere godheid die in de Turkse mythologie met de zon wordt geassocieerd, is KuyaÅ. Hij symboliseert het mannelijke aspect van de zon. Hij is de zoon van de scheppende god Kayra Han en broer van Ćlgen. Ćlgen wordt ook vaak afgebeeld met de zon en het licht. Volgens legendes van Altai-sjamanen is Ćlgen de god die mensen leerde hoe ze vuur moesten maken. De uitdrukking āschepper van de zonā wordt vaak gebruikt voor Ćlgen in sjamanistische gebeden.5
Baltische en Slavische mythologie
De god geassocieerd met de zon, warmte en vruchtbaarheid in de Slavische mythologie is Dazhbog. Hij is een van de belangrijkste goden in Slavische mythen. Hij wordt meestal afgebeeld met een stralende zon achter zijn hoofd.
SaulÄ, de zonnegodin in de Baltische mythologie, wordt ook afgebeeld met een stralende zon op haar achterhoofd. SaulÄās echtgenoot is MÄnuo, de maangod.
Baltische heidenen hielden feesten en ceremonies in de naam van de godin SaulÄ, elke zomerzonnewende. Deze traditie wordt vandaag de dag door neopaganisten in leven gehouden.6
Germaanse en Noorse mythologie
In de Germaanse en Noorse mythologie werd de zon verpersoonlijkt als een godin en SĆ³l genoemd, ook bekend als Sunna/SĆ¼nna. SĆ³l is ook de broer van de maangod MĆ”ni. Volgens de IJslandse historicus Snorri Sturluson zijn SĆ³l en MĆ”ni de kinderen van Mundilfari.
De moord op SĆ³l door de gigantische wolf Fenrir is een van de gebeurtenissen die tijdens Ragnarƶk zullen plaatsvinden.
De personificatie van de dag in de Noorse mythologie is Dagr. Dagrās moeder is NĆ³tt, de personificatie van de nacht. Volgens de mythen draait Skinfaxi, die de aarde verlicht met zijn manen, rond de aarde met Dagrās wagen en creĆ«ert de cyclus van dag en nacht.
Griekse en Romeinse mythologie
In de Griekse mythologie wordt de zon gepersonifieerd met Helios. Net als Dagr in de Noorse mythologie wordt hij afgebeeld terwijl hij op een strijdwagen door de lucht rijdt. Zijn vader is Hyperion. Het reusachtige standbeeld, opgericht in de naam van Helios in het oude Rhodos, werd vernietigd tijdens de aardbeving in 226 voor Christus.
Een andere god geassocieerd met de zon in het oude Griekenland is Apollo. Afgezien van de zon wordt hij vaak geassocieerd met licht, muziek, poƫzie en vruchtbaarheid. De oude Grieken noemden Mercurius naar Apollo.
Hoe Kwamen Ze Aan Hun Naam? Planeten en Grieks-Romeinse Goden
Het equivalent van Helios en Apollo in de Romeinse mythen is Sol.
Finse en Samen Mythologie
In de Finse mythologie is PaivƤtƤr de godin die wordt geassocieerd met de zon en de dag. Er wordt aangenomen dat PaivƤtƤr het licht beheerst en zilveren kleding weeft.
Het Samen-volk (ook bekend als Lappen), een volk van Fins-Oegrische afkomst en woonachtig in het noorden van Scandinaviƫ, noemde de zonnegodin als Beaivi. De zon is veel belangrijker voor de Samen dan voor andere gemeenschappen. Omdat een deel van deze regio in het noorden van de poolcirkel ligt, komt de zon op sommige dagen in de winter niet op. Dit maakt de zonnegodin belangrijker. Om deze reden werden op bepaalde dagen van het jaar rendieren geofferd aan de Beaivi.
Opgemerkt moet worden dat Beaivi in sommige mythen wordt beschreven als een god. Ze wordt echter vaak afgebeeld als een godin.7
Ćinu en Lugh in de Ierse mythologie, Belenus en Grannus in de Keltische mythologie, Nap KirĆ”ly en Nap Anya in de Hongaarse mythologie, Usil in de Etruskische mythologie, Amaterasu in de Japanse mythologie, Mithra in de Perzische mythologie en Barbale in de Georgische mythologie zijn enkele andere belangrijke goden die verband houden met de zon.
- āNew genetic evidence of affinities and discontinuities between bronze age Siberian populationsā, American Journal of Physical Anthropology, September 2018, Volume 167, Issue 1[ā©]
- ŠŠ½Š“ŃŠµŠ¹ ŠŠøŠŗŃŠ¾ŃŠ¾Š²ŠøŃ ŠŠ ŠŠŠŠ ā ŠŃŠ¾ŠøŃŃ Š¾Š¶Š“ŠµŠ½ŠøŠµ Šø ŃŠ²ŃŠ·Šø Š½Š°ŃŠµŠ»ŠµŠ½ŠøŃ Š¾ŠŗŃŠ½ŠµŠ²ŃŠŗŠ¾Š¹ ŠŗŃŠ»ŃŃŃŃŃ[ā©]
- āThe Origin of the Okunev Population, Southern Siberia: The Evidence of Physical Anthropology and Geneticsā, A. G. KOZINTSEV, Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia, 2020;48(4):135-145[ā©]
- DoÄan AVCIOÄLU, TĆ¼rklerin Tarihi, ISBN: 9789754780208[ā©]
- AbdĆ¼lkadir Ä°NAN, Eski TĆ¼rk Dini Tarihi, Altınordu Yayınları, ISBN: ā9786056600975[ā©]
- āOf Gods and Holidays: The Baltic Heritageā, Jonas TRINKÅŖNAS (Editor), 1999, ISBN: 9789986476276[ā©]
- Lite Om Samisk Fƶrkristen Din[ā©]