Hoe Kwamen Ze Aan Hun Naam? Planeten en Grieks-Romeinse Goden

Hoe komen de planeten aan hun naam? Wat zijn de namen van de planeten in de klassieke mythologie? Wat betekent de morgenster en de avondster?

Behalve de aarde zijn alle planeten in het zonnestelsel vernoemd naar Grieks-Romeinse goden. Planeten zoals Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus, die al sinds de oudheid bekend zijn, werden geïdentificeerd met een godheid op basis van hun fysieke eigenschappen en werden genoemd naar de godheid waarmee ze werden geïdentificeerd. Deze traditie is voortgezet voor de later ontdekte planeten, zoals Uranus en Neptunus.

Mercurius: De Kleinste Planeet

Mercurius, de planeet die het dichtst bij de zon staat, is ook de kleinste bekende planeet in het zonnestelsel. Een Mercuriusdag duurt ongeveer 1407 uur en een Mercuriusjaar ongeveer 88 dagen. De oppervlaktetemperatuur varieert tussen -170°C en +420°C.

Mercurius kan, net als Venus, alleen vlak voor zonsopgang en net na zonsondergang aan de hemel verschijnen. Deze situatie zorgde ervoor dat Mercurius in het oude Griekenland werd beschouwd als twee afzonderlijke hemellichamen. De morgenster heet Apollo en de avondster heet Hermes.¹

Apollo is een van de 12 Olympische goden in de Griekse mythologie. Hij is de god van kunst, genezing en licht. Hij wordt meestal afgebeeld als een jonge man die de lier bespeelt.

Aan de andere kant wordt Hermes beschouwd als de heraut van de goden en de snelste. Geen wonder dus dat de avondster, die heel kort na zonsondergang verschijnt, naar Hermes is vernoemd. Net als Apollo is hij een van de 12 Olympische goden.

Mercurius, dat de planeet zijn huidige naam geeft, is het Romeinse equivalent van Hermes. In veel opzichten deelt het gemeenschappelijke kenmerken met Hermes. De oude Romeinen hielden elke 15 mei een Mercuralia-feest ter ere van de god Mercurius.

In astrologie en occultisme is woensdag Mercuriusdag.

Venus: De Extreem Hete Tweelingzus van de Aarde

Venus, de tweede planeet die het dichtst bij de zon staat, is heter dan Mercurius vanwege zijn dichte atmosfeer gevuld met koolstofdioxide. De oppervlaktetemperatuur varieert tussen 430°C en 500°C. De rotatie om zijn as is omgekeerd in vergelijking met andere planeten in het zonnestelsel, dat wil zeggen, op Venus komt de zon op in het westen. Een ander interessant feit is dat een dag op Venus 243 dagen duurt en een jaar 225 dagen. Dus als je op Venus bent, kun je oudejaarsavond twee keer op één dag vieren.

Venus verschijnt, net als Mercurius, alleen net voor zonsopgang en net na zonsopgang. Het is echter gemakkelijker waar te nemen dan Mercurius omdat het erg helder is. Mensen hebben de termen “avondster” en “morgenster” zowel voor Venus als voor Mercurius gebruikt.

De oude Grieken noemden Venus in de ochtend als Phosphoros en Venus in de avond als Hesperos. Deze termen werden later exact geromaniseerd en Phosphoros werd vervangen door Lucifer en Hesperos door Vesper.

Lucifer betekent lichtbrenger.

Nadat was bewezen dat deze twee hemellichamen eigenlijk één planeet waren, werden de namen Lucifer en Vesper een tijdje gebruikt. Uiteindelijk werd de planeet echter vernoemd naar Venus, de Romeinse godin van liefde en schoonheid, vanwege zijn schitterende schittering.

Venus, die in de Griekse mythologie veel kenmerken gemeen heeft met Aphrodite, wordt in de Hellenistische en Romeinse kunst meestal afgebeeld als een naakte vrouw.

In astrologie en occultisme is vrijdag de Venusdag.

Mars: De Rode Planeet

Een dag op Mars, na de aarde de planeet die het dichtst bij de zon staat, duurt 24 uur en 37 minuten. In dit opzicht is het vrij gelijkaardig aan de aarde. Maar een Marsjaar duurt ongeveer 687 dagen. De oppervlaktetemperatuur varieert tussen -110°C en +35°C.

Mars staat ook bekend als de Rode Planeet vanwege het ijzeroxide op het oppervlak. Met dit aspect heeft het in de oudheid altijd de aandacht van mensen getrokken.

De oude Grieken associeerden Mars met bloed vanwege zijn kleur en noemden de planeet naar Ares, de god van de oorlog.

Nadat de Romeinen Griekenland hadden veroverd, werd Mars, een van de Romeinse goden, geïdentificeerd met Ares en werd de Rode Planeet Mars genoemd.

Volgens legendes is de god Mars de vader van Romulus en Remus, de stichters van Rome.

In astrologie en occultisme is dinsdag Marsdag.

Jupiter: Een Gasreus

Jupiter, de vijfde planeet die het dichtst bij de zon staat, is ook de grootste planeet in het zonnestelsel. Een Jupiterjaar duurt ongeveer 4333 dagen.

Deze grootste planeet in het zonnestelsel is vernoemd naar Jupiter, de koning van de goden en de god van de hemel in de Romeinse mythologie.

Het Griekse equivalent van de god Jupiter is Zeus. Beide zijn de belangrijkste goden van hun tijd. Ze worden vaak afgebeeld met een bliksemschicht in hun handen.

In astrologie en occultisme is donderdag Jupiterdag.

Saturnus: De Geringde Planeet

Een jaar op Saturnus, de zesde planeet die het dichtst bij de zon staat, duurt 10759 dagen, oftewel ongeveer 29,5 jaar. Het is de op een na grootste planeet in het zonnestelsel, maar de dichtheid is lager dan die van water. Dus als we Saturnus op een zee zouden kunnen laten vallen, zou hij niet zinken.

Omdat het met het blote oog zichtbaar is, weten mensen al sinds de oudheid over Saturnus. De oude Grieken noemden deze planeet naar de oogstgod Kronos. Vaak afgebeeld met een zeis of sikkel in zijn hand, werd Kronos afgezet door zijn eigen zoon, Zeus.

Het Romeinse equivalent van Kronos is Saturnus. Geïnspireerd door de Grieken noemden de Romeinen deze planeet naar Saturnus.

De Romeinen hielden elk jaar in december het Saturnaliën Festival ter ere van de god Saturnus.

Zie ook: Winterzonnewende: Wat is Joelfeest, Saturnaliën & Nardugan?

In astrologie en occultisme is zaterdag Saturnusdag.

Uranus

Een jaar op Uranus, de zevende planeet die het dichtst bij de zon staat, duurt 30688 dagen, oftewel ongeveer 84 jaar. Het is een van de koudste planeten in het zonnestelsel. De oppervlaktetemperatuur daalt tot -220 °C.

Uranus is zelden zichtbaar voor het blote oog en wordt al eeuwenlang als een ster beschouwd. Aan het einde van de 18e eeuw werd bewezen dat het geen ster is maar een planeet.

Uranus, naar wie de planeet is vernoemd, is een van de eerste goden in de Griekse mythologie en is de personificatie van de hemel. Hij is zowel de zoon als de echtgenoot van Gaia (Aarde).

Uranus, die veel kinderen had met Gaia, haatte hen. Daarop bedacht Gaia een plan tegen Uranus. Op een dag, toen Uranus bij Gaia kwam slapen, castreerde zijn eigen zoon Kronos zijn vader met een sikkel. Na die dag begon het bewind van Kronos en verloor Uranus zijn belang.

Neptunus

Een jaar op Neptunus, de achtste planeet die het dichtst bij de zon staat, duurt 60182 dagen, oftewel ongeveer 165 jaar. De planeet, die in veel opzichten op Uranus lijkt, werd eerder als een ster beschouwd, maar halverwege de 19e eeuw werd ontdekt dat het een planeet was. De stof die de planeet zijn blauwe kleur geeft, is methaan op het oppervlak.²

Na een lang debat over de naam werd de traditie bewaard en werd deze blauwe planeet vernoemd naar Neptunus, de god van de zeeën in de Romeinse mythologie.

Neptunus wordt vaak afgebeeld als een bebaarde man die een drietand vasthoudt. Zijn tegenhanger in de Griekse mythologie is Poseidon.

Trans-Neptunus-Objecten

Pluto – Het werd in 2006 gedegradeerd van planetaire status en wordt nu beschouwd als een trans-Neptunus-dwergplaneet. Pluto voltooit één baan rond de zon in ongeveer 248 jaar. Het is vernoemd naar Pluto, de heerser van de ondergrondse in de Grieks-Romeinse mythen. Pluto wordt vaak gezien als hetzelfde als Hades.

Eris – Het is een van de trans-Neptunus dwergplaneten. Het duurt ongeveer 559 jaar om één omwenteling rond de zon te voltooien. Het is vernoemd naar Eris, de godin van onenigheid, strijd en aanstichter in de Griekse mythologie. Het equivalent in de Romeinse mythologie is Discordia.

Haumea en Makemake, de andere trans-Neptunus-dwergplaneten, ontleenden hun namen aan andere mythologieën.

---

---

1. “The Planet Observer’s Handbook”, Fred W. PRICE, Cambridge University Press, ISBN: 9780521789813[↩]
2. “Neptune“, Solar System Exploration, NASA, August 28, 2022[↩]