Walpurgis Gecesi, kökleri Orta Çağ’a dek uzanan ve Cadılar Gecesi olarak da bilinen geleneksel bir Avrupa festivalidir. Cadılıkla olan ilişkisi, yeryüzündeki tüm cadıların o gece Şabat düzenlemek için bir araya geldikleri inancına dayanmaktadır. Halkbilimsel bir perspektiften bakıldığında Walpurgis Gecesi din, folklor ve kültürel kimliğin nasıl kesiştiğine yönelik etkileyici bir inceleme fırsatı sunuyor. Ayrıca cadılıkla olan tarihsel ilişkisi, eski Avrupa kültürüne ve pagan geleneklerine olan ilgiyi gözler önüne seriyor. Dolayısıyla bu unsurlar da Walpurgis Gecesi’ni akademik ve kültürel araştırmalar için ilgi çekici bir konu haline getiriyor.
Walpurgis Gecesi Nedir?
Walpurgis Gecesi, her yıl 30 Nisan’ı 1 Mayıs’a bağlayan gece kutlanan ve daha çok Orta Avrupa ile Kuzey Avrupa’da yaygın olan geleneksel bir festivaldir. Adı, 8. yüzyılda Almanya’da yaşamış olan ve 1 Mayıs’ta kanonlaştırılan İngiliz misyoner Azize Walpurga’dan gelir. Ancak festivalin pagan kökleri olduğuna inanılmakta.
Azize Walpurga Kimdir?
MS 710’de İngiltere’de doğan Azize Walpurga, tüm yaşamını hastaları iyileştirmeye ve Hristiyanlığı öğretmeye adamış çok saygın bir rahibedir. Babasının ölümünden sonra Almanya’ya seyahat etmek ve Hristiyan inancını yaymak için kardeşlerine katılmıştır. Azize Walpurga daha sonra bir manastır kurdukları Heidenheim’a yerleşmiş ve kendini dini işlere adamaya devam etmiştir. MS 779’da ölümünün ardından kalıntıları Heidenheim’daki manastıra gömülmüştür. Azize Walpurga’nın kanonlaştırıldığı 1 Mayıs günü, zamanla Almanya’da ve Avrupa’da önemli bir dini bayram haline gelmiştir.
Walpurgis Gecesi’nin Kısa Tarihçesi
Walpurgis Gecesi’nin kökeni hakkında birçok teori ve efsane olmasına karşın, araştırmacılar ve tarihçiler henüz bir fikir birliğine varamamıştır. Bazıları, bunun başlangıçta bir pagan festivali olduğunu, daha sonra Hristiyanlaştırıldığını ve Azize Walpurga ile ilişkilendirildiğini öne sürüyor. Ancak bazıları da festivalin ve 1 Mayıs’ın Azize Walpurga ile olan ilişkisine dayanarak, bunun Hıristiyan kökenli olduğunu ve pagan olmadığını iddia ediyor.
Bu görüş doğrultusunda Almanya’nın bazı bölgelerinde 1 Mayıs, Azize’nin hayatını ve başarılarını onurlandıran bir Hristiyan bayramı olarak Azize Walpurga Günü kutlanıyor. Bu anma gününde genellikle Azize Walpurga’nın Hristiyanlığın yayılmasına yaptığı katkılar, öğretme ve iyileştirme çalışmaları üzerinden dini ayinler ve alaylar düzenleniyor.
Diğer görüşe göre, Walpurgis Gecesi’nin kökleri, her yıl 1 Mayıs’ta kutlanan eski Kelt Beltane festivaline kadar izlenebilir. Yaygın kanıya göre Beltane, tıpkı Samhain gecesinde olduğu gibi, fiziksel dünya ile spiritüel alem arasındaki sınırın ince olduğu, bu nedenle ruhların fiziksel dünyaya geçmesinin kolaylaştığı bir zamandı. İnsanlar o gece her yerde şenlik ateşi yakar ve gelecek yıl bol hasat sağlamak için tanrılara adak sunarlardı.
Cermen folklorunda Walpurgis Gecesi, 1 Mayıs arifesinde dünyada dolaşan cadılar ve kötü ruhlarla ilişkilendirilirdi. İnsanlar bu tekinsiz varlıkları korkutmak için şenlik ateşi yakar ve yüksek sesler çıkarırdı.
Walpurgis Gecesi, Orta Çağ boyunca insanların baharın gelişini kutlamak için kırlarda toplandığı bir zamanı da işaret etmekteydi. Uzun, karanlık ve soğuk geçen kış aylarının ardından artık biraz gevşeme ve eğlenme zamanı gelmişti. Şenlik ateşlerinin etrafında dans etmek, geleneksel şarkılar söylemek, bal likörü ve bira içmek en popüler kutlama biçimleriydi.
17. yüzyıldan itibaren Walpurgis Gecesi, bazı toplumlarda cadılık ve şeytanla ilişkilendirilmeye başlandı. Katolik Kilisesi, Azize Walpurga’nınki de dahil olmak üzere tüm azizlerin bayram günlerini uzun süredir kutlamaktaydı. Ancak Protestanlığın yükselişiyle birlikte azizlere hürmet, bir tür putperestlik (idolatry) kabul edildi. Protestan yetkililer, Walpurgis Gecesi’ni cadılıkla ilişkilendirmeye başladılar ve bayram, paganizmin ve Kilise’ye karşı isyanın sembolü haline geldi.
19. yüzyılda Walpurgis Gecesi, Romantizmin bir parçası olarak yeniden popülerlik kazandı. Sanatçılar ve yazarlar, bayramın pagan köklerinden etkilendiler ve bunu kültürel miraslarıyla bağlantı kurmanın bir yolu olarak gördüler. Gelenekleri hakkında şiirler ve hikayeler yazdılar. Zamanla, Walpurgis Gecesi doğaüstü gizemlerin bir sembolü haline de geldi.
Walpurgis Gecesi Nasıl Kutlanır? Avrupa’daki Gelenekler
Walpurgis Gecesi gelenekleri ülkelere göre bazı farklılıklar gösterse de, büyük ölçüde birbirlerine benzer.
Almanya’da Walpurgis Gecesi, Harz Dağları’nda insanların bir şenlik ateşi etrafında toplanıp müzik eşliğinde dans ettikleri Hexentanz (cadıların dansı) geleneğiyle kutlanır. Kutlama, kötü ruhların ve cadıların o gece yeryüzünde dolaştığı ve ateşin onların kötücül etkilerini uzak tuttuğu inancıyla bağlantılıdır.
İsveç’te Walpurgis Gecesi, baharın başlangıcını işaret eder. Kutlamalar genellikle şenlik ateşlerinin yakılması ve geleneksel şarkıların söylenmesiyle gerçekleşir. En büyük festival, binlerce kişinin bir araya geldiği Uppsala’da gerçekleşir.
Finlandiya’da Walpurgis Gecesi’ne “Vappu” denir. Yılın en önemli festivallerinden biri kabul edilir. İnsanlar geleneksel beyaz öğrenci şapkaları giyerler ve sima (bir tür mead / bal şarabı) içmek ve tippaleipä (bir tür kek) yemek için sokaklarda toplanırlar.
Estonya’da Walpurgis Gecesi’ne “Volbriöö” denir. İnsanlar şenlik ateşi yakar ve şarkı söyleyip dans etmek için parklarda ve meydanlarda toplanır. Bazı bölgelerde kışın uzaklaştırılması için cadı kılığında geçit törenleri düzenlenir.
Çekya’da Walpurgis Gecesi “Valpuržina Noc” olarak bilinir. Kutlamalar büyük ölçüde diğer ülkelerdeki kutlamalara benzer. Ek olarak Çekya’da, kışın ve ruhların kovulmasını simgelemek amacıyla kötü cadıları sebolize eden derme çatma heykeller ateşe verilir.
Letonya’da Walpurgis Gecesine “Valpurģu Nakts” denir. Doğanın dirilişini simgeler. İnsanlar şarkı söylemek ve dans etmek için toplanırlar, ayrıca salıncakta sallanma geleneğine katılırlar. Gelenek, güneşin gökyüzünde daha yükseğe doğru sallanmasını sembolize eder. İyi şans ve bereket getirdiğine inanılır.
Edebiyat, Müzik ve Görsel Sanatlarda Walpurgis Gecesi
Walpurgis Gecesi hem edebiyat hem müzik hem de görsel sanatlar üzerinde etkili olmuştur. Pek çok sanatçı, tarih boyunca farklı biçim ve tarzlarda tasvir edilen festivalle ilgili olarak doğaüstü ve mistik temalardan ilham almıştır. Örneğin duygu, hayal gücü ve doğanın güzelliğini vurgulayan 19. yüzyılın edebiyat ve sanatındaki Romantik hareket, Walpurgis Gecesi de dahil olmak üzere pagan geleneklerine pek çok gönderme içeriyordu. Bu, “cadılık” ve “doğaüstü” temalarını edebi eserlerine taşıyan Goethe ve Hoffmann gibi ünlü yazarların eserlerinde de örneklenmiştir.
19. yüzyıldan itibaren Walpurgis Gecesi, müzik dünyasını etkilemiştir. 1843’te ünlü Alman besteci Felix Mendelssohn, festivalin pagan kökenlerinden esinlenerek “Die erste Walpurgisnacht” adlı bir kantat bestelemiştir. Goethe’nin bir şiirine dayanan kantat, Walpurgis Gecesi’ni kutlamak için ormanda toplanan paganların ve Hristiyan baskısına karşı direnişlerinin öyküsünü anlatır. Kantat, Mendelssohn’un en iyi eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Walpurgis Gecesi, görsel sanatları da etkilemiş, sanatçılara festivalin mistik ve doğaüstü unsurlarını yakalayan eserler yaratmaları için ilham vermiştir. Sanatçılar cadılık, pagan ritüelleri ve baharın kutlanması gibi temaları kullanarak farklı üslup ve tekniklerle pek çok eser ortaya koymuştur. Albrecht Dürer, Ernst Barlach ve Hermann Hendrich, Walpurgis Gecesi üzerine çalışmaları bulunan en önemli sanatçılardandır.
- “Walpurgis Night“, Encyclopaedia Britannica, britannica.com, April 28, 2023
- “Night of the Witches: Folklore, Traditions & Recipes for Celebrating Walpurgis Night”, Linda RAEDISCH, Llewellyn Worldwide, ISBN: 9780738728162